Cái tên Tam Đảo có được là do ba ngọn núi cao Thạch Bàn, Thiên Thị và Phú Nghĩa nhô lên trên biển mây. Đứng giữa đất trời, nhìn ba "hòn đảo" nhấp nhô lên trên đám "sóng mây", ta mới hiểu vì sao vùng đất mát mẻ này có tên là Tam Đảo.
Khu nghỉ mát Tam Ðảo được người Pháp phát hiện và xây dựng từ những năm đầu thế kỷ 19. Ðến năm 1940, Tam Ðảo đã là một "đô thị" trên núi cao với 145 tòa nhà, biệt thự cao cấp, lộng lẫy; trong số này có tới 60 biệt thự với kiến trúc theo nhiều kiểu cách khác nhau. Nay những tòa biệt thự ngày xưa chỉ còn là phế tích trong hoang tàn, đổ nát, trơ ra những móng, tường, công trình ngầm nằm lẫn với cỏ cây, rêu phong, nắng mưa...
Thiên nhiên đã ban tặng cho Tam Đảo một khung cảnh tuyệt vời: vừa thơ mộng, u tịch, vừa hùng vĩ, huyền ảo trong cảnh mây gió, sương khói vờn trên đỉnh núi rồi sà xuống những thảm cỏ, những ngôi nhà ven sườn núi. Thế nên Tam Đảo là nơi lý tưởng cho bạn đi du lịch nghỉ dưỡng cuối tuần sau một tuần làm việc vất vả. Cái cảm nhận đầu tiên khi bạn vừa bước chân xuống Tam Đảo là nơi đây dường như có 1 cái điều hòa thiên nhiên khổng lồ, đang lặng lẽ phun khí lạnh cho toàn khu vực. Không khí trong lành, mát lạnh đến mê hồn.
Xuất phát từ Hà nội lên Tam Đảo mất tầm có 2 tiếng đồng hồ và có rất nhiều lựa chọn cho bạn. Gia đình nào có xe riêng thì quá tuyệt rồi, theo đường Phạm Hùng bạn đi thẳng sang thị xã Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc, rẽ vào đường 28 đi tầm 25km nữa là lên đến Tam Đảo.
Nếu bạn không muốn đi xe máy bạn có thể lựa chọn phương tiện là xe bus. Giá vé xe bus khứ hồi Hà Nội - Tam Đảo là 180.000VND/ người.
Khách sạn và nhà nghỉ tại Tam Đảo khá phong phú về số lượng cũng như giá cả. Khách sạn nơi đây mới, hiện đại và thường kèm theo dịch vụ cho bạn và gia đình.
Xin điểm qua giá phòng ở một số khách sạn có khuôn viên rộng rãi, phòng ốc sạch sẽ, tiện nghi vừa phải (có ti vi, tủ lạnh nhỏ) phù hợp với các gia đình có trẻ nhỏ đi cùng. Giá cả tùy thuộc vào từng thời điểm, vào mùa du lịch giá phòng hầu hết lên khá cao.
Chỗ ăn chơi:
Tháp truyền hình: cao 93 m trên đỉnh Thiên Nhị với độ cao 1.375 m. Ðường đi lên tuy vất vả nhưng lãng mạn, nên thơ. Dọc đường lên là hoa phong lan, hoa cúc quỳ và các loài hoa dại không tên khác nở đầy lối đi, tỏa hương thơm lạ, mầu sắc rực rỡ... Ở nơi đây nhiều loại bướm đủ mầu rập rờn trên hoa lá, đậu, bay theo du khách như các sứ giả đón khách ghé thăm. Lên tới đỉnh, phóng tầm mắt ra bốn phía là mênh mông trời, đất, gió, mây...
Sau khi leo bộ lên gần 1.400 bậc đá đứng trên đỉnh Thiên Nhị, đứng dưới chân ngọn tháp truyền hình cao hơn 100 m, với cảm giác của một người vừa chinh phục đỉnh cao, hít một hơi căng đầy lồng ngực luồng không khí trong lành của Tam Ðảo, ta bỗng thấy lòng mình thanh thản.
Đền Bà Chúa Thượng Ngàn: Nếu vì thời gian eo hẹp, không thể leo lên được đỉnh Thiên Nhị, bạn hãy leo gần 200 bậc đá đến Ðền Bà chúa Thượng Ngàn. Ngôi đền là nơi lưu giữ một truyền thuyết đẹp. Với khung cảnh mộng mơ của thị trấn miền mây trắng vẫn còn nguyên vẹn.
Thác Bạc: Từ trung tâm thị trấn Tam Đảo, rẽ phải theo lối mòn, hút xuống thung lũng sâu, thác Bạc giấu mình trong núi, bí ẩn đổ xuống dòng nước trắng bạc, lóng lánh ánh mặt trời phản chiếu sắc cầu vồng. Một dòng suối nhỏ từ trên cao 50 m ào ào tuôn nước, thả vào gió tiếng suối, tiếng rừng, tiếng lá dội vào vách đá nghe thâm u như tiếng ngàn xưa...
Đỉnh Rùng Rình: nếu thích mạo hiểm, bạn hãy đi xa chút nữa tới đỉnh Rùng Rình, ở đây cây cối, núi non đẹp như trong cổ tích, có nhiều cây to mấy người ôm phủ đầy hoa phong lan, tiếng chim hót ríu rít vang động, bươm bướm bay rợp trời. Xa hơn nữa là Tam Ðảo 2, nơi mà vào thời Pháp cũng là điểm du lịch nghỉ mát lý tưởng, nhưng nay bị bỏ hoang, mang vẻ đẹp hoang dã, cô liêu.
Cổng trời: Từ thi trấn Tam Đảo bạn đi thẳng lên nhà thờ thời Pháp rẽ trái đi thẳng là tới Cổng trời. Ðứng trên Cổng Trời nhìn xuống thị trấn Tam Ðảo mờ mờ ảo ảo trong những làn sương chợt đến chợt đi ta thấy Tam Ðảo đẹp lạ lùng. Mây mù quấn quýt quanh người, những cơn gió từ cánh rừng thông xanh mơn mởn. có thể làm bạn rùng mình giữa ngày hè oi ả.
Nhà thờ cổ Tam Đảo: Được xây dựng vào năm 1937, giáo xứ nơi đây đã xây dựng ngôi thánh đường hiện nay theo lối kiến trúc Pháp với chiều dài 26m, rộng 11m. Trong thời kì kháng chiến chống Pháp, chủ trương “tiêu thổ kháng chiến” đã làm cho toàn bộ những ngôi biệt thự tại Tam Đảo bị phá hủy hoàn toàn, nhà thờ là công trình kiến trúc duy nhất được bảo toàn.
Tắm bể bơi: Ở Tam đảo ngoài một số chỗ chơi trên bạn có thể đi bơi tại bể bơi công cộng. Là bể bơi nằm lưng chừng núi nên rất lãng mạn. Tắm ở đây nước rất sạch sẽ, bạn nên tắm vào buổi trưa hoặc đầu giờ chiều vì tắm vào gần tối nước sẽ khá lạnh. Giá vé tắm bể bơi là 50.000VND, nếu bạn nào lỡ mua mà không tắm nữa có thể trả lại đấy.
Đánh golf: Dịch vụ sân Golf Tam Đảo tiêu chuẩn quốc tế, rộng 300 m2 bao gồm: khu sân tập, bãi tập chíp bóng có bẫy cát và hàng loạt bẫy gạt bóng bao quanh. Trên 100 xe golf, và đội ngũ 200 nhân viên điều hành golf chuyên nghiệp giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng phục vụ.
Ăn uống tại Tam Đảo khá đắt, nên khuyến khích bạn đến đây nên mang theo 1 số đồ ăn sẵn. Trên Tam Đảo có mấy nhà hàng đồ ăn khá ngon nổi tiếng với món gà đồi, su su các loại món như xào, luộc, gà bọc đất. Xin giới thiệu cho bạn một số nhà hàng ở Tam Đảo: nhà hàng Hải Đăng, nhà hàng Hàng không...
Đặc sản và quà Tam Đảo:
Susu Tam Đảo: Đến Tam Đảo, bạn có thể nhìn thấy loài cây này có mặt ở khắp nơi. Su su mọc thành giàn chênh vênh trên sườn núi, mơn mởn trước cửa nhà, hai bên đường dẫn vào thị trấn cũng bạt ngàn màu xanh của su su. Su su ở đây không phụ công chăm sóc của người nông dân Tam Đảo nên lúc nào cũng xanh tốt và có một sức đề kháng mà những loại sâu, côn trùng và mối không thể làm hại cây. Chính vì thế su su Tam Đảo mọc mà không bao giờ phải lo phun thuốc trừ sâu.
Gà đồi: với sự tinh tế của các đầu bếp Tam Đảo mà món gà đồi cũng được chế biến thành rất nhiều món như: Gà đồi rang muối, gà đồi hầm, gà đồi rang hành mỡ... Ngoài ra còn có món gà đồi bọc đất nướng, nhưng nhiều người đánh giá món gà đồi bọc đất này không được ngon, thịt gà hơi mềm, không săn chắc nhưng được kết hợp từ tinh hoa đất trời nên mùi món gà đồi bọc đất rất thơm, béo ngây. Bạn cũng có thể mua về làm quà cho gia đình, với 1 con gà đồi bọc đất nướng có giá là 250.000đ.
Lợn mán: Nếu bạn đi 1 đoàn đông hơn 10 người có thể đặt nhà hàng hoặc quầy ăn khách sạn 1 con lợn mán cho cả đoàn. Nhà bếp có thể chế biến thành các món như: hấp, nướng, nấu rượu mận, tiết canh, lòng thì xào hoặc nướng... Và tổ chức thành 1 bữa tiệc buffet món nướng với lửa trại thì vui không gì có thể bằng được.